یکی از صنایع دستی زیبا و هنرمندانه اصفهان، خاتم سازی میباشد. این هنر در ابتدا در شهر شیراز رایج بوده اما از حدود 100 سال پیش به این سو، در اصفهان نیز مرسوم شده و در حال حاضر اصفهان یکی از تولید کنندگان معروف خاتم میباشد.
در سالهای اخیر هنرمندان خاتم ساز با تشکیل شرکت تعاونی خاتم سازان که زیر نظر سازمان صنایع دستی ایران فعالیت میکند انسجام بهتری یافته و محصولا بهتر و مرغوبتری را به گردشگران (مخصوصا خارجی) ارائه میکنند.
دوره صفویه اوج شکوفایی و تکامل این هنر میباشد. در ان دوره اصفهان پایتخت بوده وهنرمندان به اصفهان میآمدند و هنرهای فراموششده این کشور را ازنو پایه گذاری کردند. هنرمندان در رشتههایی چون خاتمکاری، منبتکاری، کاشیکاری و گرهچینی فعالیت داشتند و همچنین ساختمانها و آثار گذشته و بارگاهها و اماکن مقدس را بازسازی کردند. اما متاسفانه در زمان قاجار به علت عدم توجه به این هنر مانند هنرهای دیگر، از اهمیت و اعتبار آن کاسته شد و هنرمندان و استادان این رشته سختترین شرایط را در این دوران داشتند.
این هنر کمنظیر، برای آرایش سطح اشیاء چوبی به صورتی شبیه به موزاییک با مثلثهای کوچک استفاده میشود. هرچه این مثلثها ظریف و طرح و اشکال منظم باشد، خاتم مرغوبتر خواهد بود. اگرچه که مواد نیز در مرغوب بودن خاتم تاثیر دارد.
خاتمسازان از مواد متنوعی برای ساخت محصولات استفاده میکنند. این مواد عبارتند از: چوبهای گوناگون مانند چوب فوفل، آبنوس، نارنج و عناب، استخوانهای مختلف مانند استخوان شتر، گاو، اسب و همچنین عاج، صدف و مفتولهای مسی و برنجی و در برخی موارد طلا و نقره.
مواد اولیه ساختن خاتم به صورت منشورهایی به ابعاد حدود ۱ تا ۲ میلیمتر رنگ آمیزی کرده و با پهلوی هم چیدن آنها طرحهای مختلف خاتم ساخته میشود.













